Bas van Waard - Educatiebuitendeschool

Educatie buiten de school

(Voor het laatst bijgewerkt op 4 oktober 2023.)


Geen educatie zonder communicatie. Lesgeven aan anderen, kinderen en volwassenen, heb ik mezelf geleerd. Na het met succes afronden van de middelbare school heb ik geen opleiding meer afgemaakt. Gewoon omdat ik te eigenwijs was (wellicht nog steeds ben), meestal tegen beter weten in. Lesgeven heb ik geleerd naarmate ik wat ouder en wijzer werd en ik steeds beter naar anderen kon luisteren en steeds geduldiger, positiever en onbaatzuchtiger werd. En omdat ik leerde dat elke nieuwe situatie anders is dan de vorige en dat alle mensen verschillend zijn van elkaar en  geen groep hetzelfde is. En ik vind lesgeven leuk omdat ik naarmate ik meer lesstof heb, ik steeds beter weet wat ik wil. Ik ga hier geen boek schrijven over die lesstof, maar vertellen wat mijn ervaringen en inzichten zijn.

A.    Buitenkunst. 
De stichting Buitenkunst doet aan kunsteducatie ‘in de open lucht’. Ze huurt terreinen in Drenthe midden in het bos en aan het Randmeer bij Dronten in de polder. In de loop der jaren hebben Arthur Schmidt en de zijnen vele tienduizenden een prettige tijd bezorgd. Kunstenaars van alle disciplines geven hier les en ik ben één van hen. Door het de hele dag buiten zijn en de zon raken de meeste mensen los van hun dagelijkse sores en worden ze in meer of mindere mate creatief. Aan het Randmeer heb ik enkele jaren een week ‘Theatermuziek’ verzorgd. Ik werk hier met volwassenen. (Met z’n allen componeren en spelen voor en bij andere weken : Toneel, mime, moderne dans.) Ik kon er mensen leren om ‘te stoppen met nadenken en gewoon creatief te zijn’. In Drenthe zijn de omstandigheden primitiever : Geen electriciteit, geen restaurant, de bewoonde wereld lijkt ver weg. Elke dag een ander aanbod door docenten van de meest uiteenlopende kunstdisciplines. Ik bied er programma’s aan over hedendaagse muziek, songwriting, ‘Een vereniging van intieme huisconcerten’ (= solo’s schrijven) en natuurlijk een overdaad aan samenwerkingen met andere kunstdisciplines. En zo kan je in één dag een leuk, interessant stuk maken van mime met muziek, beeldende kunst met muziek, kindertheater met muziek, enz. In een setting als door Buitenkunst mogelijk gemaakt treden de deelnemers en ook de docenten buiten zichzelf en gaan ze ‘artistieke en persoonlijke grenzen’ en over. Voor veel mensen in Buitenkunst niet meer dan gewoon een gezellige tijd. Vele anderen vinden dat bij Buitenkunst de essentie van kunst wordt geraakt. Vast staat is dat men hier aan zelfontplooiing kan doen. In 2008 heb ik voor het allerlaatst bij BK gewerkt : Een zeer geslaagde week 'Theatermuziek'.  In 1997, 1999 en ook in 2001 bij Charme (het zusje van Buitenkunst)  te Frankrijk lesgegeven. Zeer gezellig, zeer mooi. Inhoudelijk sterk.

B.    WarChild. 
In het jaar 2000 heb ik enige tijd muziektherapie gegeven aan kinderen in de omgeving van Gjakova in Kosovo. Het was allemaal van korte duur : Ik had een absoluut foute chemie met de andere teamleden. De samenwerking verliep zeer slecht en werd gestopt na een paar maanden. Mea Culpa : Ik was ook bepaald niet in topvorm ... Ik heb mijn twijfels over het nut en effectiviteit van ons werk daar. Aandacht geven aan kinderen is altijd belangrijk, maar we zijn geen psychiaters. Deze kinderen hebben vaak hun vaders voor hun ogen door de Serviërs vermoord zien worden. Dan is alle positieve aandacht wenselijk en goed. Ik heb met de kinderen gedanst, cello voor ze gespeeld, geklapt en gestampt, een soort minimal music gemaakt. In onbereikbare dorpen in de bergen, in de winter, in klaslokalen zonder kachel. het was niet de meest geslaagde periode uit mijn leven : Ik had een goede klik met 'de locals', maar niet met mijn teamleden. Ik hoop dat de Kosovaarse kinderen hun verdriet hoe dan ook goed verwerken.

C.  Workshops in het bedrijfsleven
Ik doe dit de laatste tijd niet vaak meer. Er kwamen andere dingen op mijn pad en ‘de tijd en het leven’ nemen hun eigen beslissingen, los van wat ik wil. Als je gewend bent geraakt aan het speelse gemak en het onbevangen plezier waarmee kinderen en jong-volwassenen ‘zijn’, leren en werken, dan vallen de nukken, de starheid en het cynisme van ouderen je soms rauw op je dak. Vandaar dat er al die ‘warming-ups, losmaaksessies en xxx spelletjes’ zijn bedacht. Feitelijk bedoeld om ons weer kind te laten zijn en voelen. Verder op deze link beschrijf ik de workshops (en de songwrite-clinics) inhoudelijk. Als ik met een bedrijf iets muzikaals onderneem is het belangrijk dat de deelnemers de wil hebben om hun nek uit te steken om spannende, uitdagende, nieuwe en onbekende dingen te doen. Dat lukt vaak en soms ook niet.

D.    Celloles geven.
Ik heb vier privé-leerlingen op de cello. Cello spelen is vanaf het eerste begin spannend, fascinerend, maar het kan enige tijd duren, afhankelijk van hoeveel ‘gevoel’ en gave je er voor hebt, voordat je een ‘mooi gestreken toon’ uit je instrument krijgt. Als iemand net begint te spelen moet je heel veel aanwijzingen geven en correcties uitvoeren. Later,veel later, gaat het over de muziek zelf en hoe en waarom je iets op een bepaalde manier speelt. In het tijdvak daartussen moet er veel gestudeerd, ontdekt en geleerd worden. Dat kost allemaal veel tijd en geduld en is geweldig om te doen, maar doet ook vaak pijn. Hoe hoog leg je de lat als leraar en leerling ? Wat zijn je doelen ? Wil je een goede amateur worden, of wil je verder gaan ? Hoe ver, wat heb je er voor over ? In mijn eigen praktijk bespeel ik de cello vaak als ware het een gitaar. Soms bellen mensen mij op omdat ze een paar lessen willen om dat ook onder de knie te krijgen. Ik ben al weer meer dan drie jaar cello-leraar aan Muziekschool De Hint te Uithoorn.  
(mei 2011 :) ... een paar zéér getalenteerde leerlingen. Ik ben een bevoorrecht mens.


E. (1)    Zelfeducatie / de cello
Ik bedoel studeren, oefenen en repeteren (met anderen). Wat ik al eerder schreef : Ik heb nog nooit zo veel cello gestudeerd als de laatste maanden. Oog voor de grote lijn en oog voor het detail. Studeren is een ‘ernstige’ aangelegenheid. Als je het niet goed doet schiet je later je doel voorbij en kom je te kort. En niet te snel tevreden zijn met enig resultaat, want het kan altijd beter. Maar ná het studeren (enz.) komt het plezier : Bij uit- en opvoeringen is het genieten geblazen en geen moeilijke gezichten !

E. (2) Zelfeducatie / de electrische cello.

Sinds de winter van 2008 ben ik in het trotse bezit van een electrische cello. Een 'Stafford & Co. 1957', mijn geboortejaar. Ik heb xxx effectpedalen gekocht en ben aan het oefenen geslagen. En net als een organist speel ik nu ook met mijn voeten. Spannend. De nieuwe sensatie is dat ik (nog) niet overal controle over heb. Het geluid en het volume neemt af en toe de loop met me. Veel oefenen, dus ... (je kan t.z.t. méér lezen over de electrische cello bij de desbetreffende link op deze site.)

F.  Ensemble-lessen.

In spoorstation Santpoort-Noord geef ik ensemble lessen aan kinderen en volwassenen. Het is leuk om een instrument te leren spelen : Je hebt ervoor gekozen en oefent om het instrument te beheersen. Maar alléén spelen, of alleen voor je les is op termijn te weinig. Samenspelen als duo, trio, een kwartet, een ensemble of een orkest is veel leuker. Het is wel iets wat je moet leren en wat tijd en oefening vraagt. In de ensemble lessen leer ik de kinderen en volwassenen om naar elkaar te luisteren en om tegelijkertijd geconcentreerd te zijn op je eigen spel. Samen een toon, een melodie, een klank, een geluid maken. Samen muziek maken. In het komend seizoen (2009 - 10) ga ik daarmee door. Op een andere locatie, n.l. mijn eigen studio. (mei 2011 :) De ensemble/gitaarclub in Studio-Z. draait nog steeds.

G.  Celloleraar op De Hint (muziekschool van Uithoorn) Ik ben sinds het schooljaar 2007 - 08 celloleraar op de Muziekschool van Uithoorn. Vijf leerlingen en een feest om te doen. Techniek met ze oefenen, etudes, oude stukken, wat modernere stukkek. Van Vivaldi tot Disney. En omdat ik de kinderen (plus één volwassenen !) Het komend seizoen voor het derde jaar les ga geven zie ik ze ook vooruit gaan, mooi(er) en 'beter' gaan spelen, vibrato, muzikaliteit ontwikkelen. Enz. een feest en een voorrecht om te mogen doen.

H.  'Geronimo' - de musical + 'Boris Boterbloem & de Wilde Dieren. Zoals ik (bij EDUCATIE BINNEN SCHOOL) al schreef : Volgend schooljaar 2009 - 10 ga ik een musical maken met ca. 20 kinderen. Teksten, muziek, kleding en decor alles. In goede samenspraak met de ouders en mijn collegae op de Jan Campertschool te Driehuis. In de week vóór Kerstmis dit jaar voeren we het op en uit.  (Mei 2011:) "Inspecteur Ali Aligator en het Snackbar-mysterie" komt eraan en is inmiddels af. (Aug. 2011:) - Lees verder bij de link DE DANSENDE TIJGER. (Sept. 13:) "Leuke Buren!" voor groep 8. is inmiddels af en wordt binnenkort op de  'Tijger-site' gezet.

I.  Koor en orkest op de Meester Kremerschool te Nederhorst den Berg. (V.a. nov. 2011). Ca. 20 kinderen. Meeslepend en ontroerend. Met name het koor is werkelijk 'nieuw' om te doen.

J. Celloleerlingen privé. (mei 2011 :)

Vier privé-leerlingen, momenteel.

K. Muziekkampen (mei 2011 :) Sinds vorig jaar werk ik mee aan het begeleiden van muziekkampen )zie www.muziekkampen.nl) Mooi werk. Ik voel me er 'thuis'.

(September 2014:)

Natuurlijk, natuurlijk! Al meer dan drie jaar de musicals van De Dansende Tijger op xl basisscholen in Amsterdam e.o. Daar worden kinderen blij en gelukkig van. En dat is precies wat ik wil.

(Augustus 15:)

Buitenkunst, Charme en Muziekkampen zijn voltooid verleden tijd. Wellicht dat ik vanuit De Dansende Tijger muziekkampen op de Veluwe ga organiseren. Maar hartpatiënt als ik ben met een gebrekkige kransslagader die bij het hart een onvolledige pompfunctie veroorzaakt, heb ik zo langzamerhand wel de limieten van mijn energie en tijd ontdekt. Desondanks ben ik fit en gretig en gespitst op nieuwe uitdagingen. Cello-les geven doe ik uiteraard ook buiten school - Ik heb zo'n twaalf steady leerlingen. Plannen genoeg: Het Copernicus-Centrum.  

(April 16:)

Het CREATIEF CENTRUM COPERNICUS met creatieve activiteiten na schooltijd voor hb- en hs kinderen begint vorm te krijgen, middels business-plan en begroting. Nu nog een mooie plek...

(Januari 2017:) 

Ik leid (via Monique U. (Orion) en Machtelt van T. (De Rode Loper op School) de Talentenband op de van Koetsveldschool (voor kinderen met een verstandelijke beperking) in de Amsterdamse Watergraafsmeer. Waarlijk een nieuwe ervaring.

Het CCC groeit qua vorm, inhoud en ambitie. Subsidie, een locatie en personeel: dan is het er écht.

(Januari 2021)

Op de muziekschool van Beverwijk (kinderen met gedragsproblemen)

Een mooie en goede zomerweek i.s.m. Kunst & Cultuur Abcoude.

In Monnickendam bij "Kans" twee leuke musical-projecten + een slagwekgroepje met jonge kinderen.